ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਬਚਾਓ, ਜੀਵਨ ਬਚਾਓ। ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਛੇੜ-ਛਾੜ ਅਕਸਰ ਮਹਿੰਗੀ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨਾਰਨੌਲ ਦੇ ਖੇੜੀ-ਕਾਂਟੀ ਪਿੰਡ ‘ਚ ਧਰਤੀ ਫਟਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਜਾਂਚ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇਗਾ, ਪਰ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਂਚ ‘ਚ ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਅਰਾਵਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਖਤਰੇ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨ ਫੱਟਣ ਦੀ ਇਹ ਘਟਨਾ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਵੱਡੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ਤਰਾ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਘੱਟ ਸਗੋਂ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਹੈ। ਖੇੜੀ-ਕਾਂਟੀ ਪਿੰਡ ‘ਚ ਜਿਥੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਫੁੱਟ ਚੌੜਾਈ ਅਤੇ ਤਕਰੀਬਨ ਇੱਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾਈ ‘ਚ ਜ਼ਮੀਨ ਫੱਟਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 20 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਪਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ ਖੋਖਲੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। 3 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਆਏ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਅੰਦੋਲਨ ਵਧਿਆ, ਜ਼ਮੀਨ ‘ਚ ਦਰਾਰ ਆ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਬਾਰਸ਼ ਨੇ ਇਸ ਦਰਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ। ਅਰਾਵਲੀ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਕਿਤੇ ਵੀ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਸਹੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਚਟਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਰਿਆ ਪਾਣੀ ਵੀ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਖੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।