ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਵਿੱਦਿਆ ਦੀ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤਿਉਹਾਰ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਪੀਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਿਹਾਰ, ਯੂਪੀ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ‘ਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਵੱਈਏ ‘ਤੇ ਪਰਤਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮੌਸਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੱਧ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਲਈ ਸਜਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਪੂਜਾ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਲੋਕ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਾਗ ਜਾਂ ਝੰਡੇਵਾਲ ਮੰਦਰ ਨੇੜੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਡਾਲ ਨਹੀਂ ਲਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ‘ਚ ਰਹਿ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨਗੇ।
ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਠੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਲਾਕਾਰ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਦਿਨ ਰਾਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਲੋਕ ਛੋਟੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਛੋਟੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਾਗ ਦੇ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਰੋਹਿਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਮੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਢਾਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 50 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ 3000 ਰੁਪਏ ਤਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਬਾਗੀਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਲੋਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਵੱਡੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਟੇਲ ਨਗਰ ਤੋਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਾਗ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਆਏ ਅੰਕੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੰਡਾਲ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਪਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਘਰ ‘ਚ ਹੀ ਪੂਜਾ ਹੋਵੇਗੀ।