ਰੂਸ ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਦਾ ਚੌਥਾ ਹਫ਼ਤਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤਕ ਕਈ ਮੋੜ ਆਏ ਹਨ। ਯੂਕਰੇਨ ‘ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਕਿ ਰੂਸ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਯੂਕਰੇਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਸੱਟ ਵੱਜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਫੂਕਿਆ ਹੈ।
ਧੁੰਦਲੀ ਹੋਈ ਛਵੀ
ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਚ.ਐਸ ਭਾਸਕਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਉਮੀਦਾਂ ਸਨ, ਪਰ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘੱਟਦਾ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਨਾ ਤਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਇਹ ਉਮੀਦਾਂ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਬਿਆਨਾਂ ਕਾਰਨ ਸਨ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਥ ਖਿੱਚ ਲਏ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਸਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਨਾਟੋ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਕੀਵ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਜੋ ਅਕਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਭਰਿਆ, ਉਹ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪਾਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ।
ਯੂਰਪ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸੇਕ ਝੱਲੇਗਾ
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਭਾਸਕਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਰੂਸ ‘ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਭੁਗਤਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੜ ਰਿਹਾ, ਸਗੋਂ ਯੂਰਪ ਵੀ ਸੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸੇਕ ਪੂਰੇ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਗੈਸ ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਅਤੇ ਤੇਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਪਲਾਈ ਹੈ। ਰੂਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਤੇਲ ਨਿਰਯਾਤ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਗੈਸ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਜਿੱਥੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਉਥੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਰਾਦਾ
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਭਾਸਕਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਈਚਾਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕੀ ਮਨਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਇਰਾਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਰੂਸ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲੱਭਣ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਭਾਸਕਰ ਮੁਤਾਬਕ ਅਮਰੀਕਾ ਆਪਣੇ ਲਈ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਮੌਕੇ ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪਿੱਛੇ ਰੂਸ ਹੀ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤਕ ਰੂਸ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਆਪਣੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕੋ।
ਤਾਈਵਾਨ-ਚੀਨ ਵਿਵਾਦ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਚੀਨ-ਤਾਈਵਾਨ ਸੰਕਟ ਦੇ ਵਧਣ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਭਾਸਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਵੀ ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਅੱਗੇ ਆਵੇਗਾ, ਇਹ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰਬਲ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਾ ਕਰੇ। ਫਿਲਹਾਲ ਰੂਸ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ।