ਯੂਕਰੇਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਰੂਸ ‘ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗ਼ਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਇਹ ਅੱਧੀ ਦੁਨੀਆ ਨਾਲੋਂ ਕੱਟ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਲੱਗੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਰੂਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ‘ਤੇ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਛੂਤੇ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਰੂਟਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਉਡਾਣ ਭਰਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਹਨ।
ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਦੀ ਘਾਟ
ਦਰਅਸਲ, ਯੂਕਰੇਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨੂੰ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਤੋੜ ਲਏ ਹਨ। ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਹਾਜ਼ ਬੋਇੰਗ ਅਤੇ ਏਅਰਬੱਸ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ, ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।
10ਵੇਂ ਮਹੀਨੇ ਵੀ ਜੰਗ ਜਾਰੀ
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ 10ਵੇਂ ਮਹੀਨੇ ਜੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪੂਰੀ ਪੱਛਮੀ ਦੁਨੀਆ ਰੂਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਰਸ਼ੀਅਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਉਡਾਣ ਭਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਣਗੀਆਂ।
ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ
ਯੂਐਸ ਏਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਦੇ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮਾਹਰ ਰਿਕਾਰਡ ਅਬੋਲਾਫੀਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਹੇਠ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਣਗੇ। ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਕੋਲ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਲਗਭਗ 800 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਰੂਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਰੂਸ ਦੀ ਐਰੋਫਲੋਟ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ‘ਤੇ ਸਾਫ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ, ਇਸ ਏਅਰਲਾਈਨ ਵਿੱਚ 1.25 ਬਿਲੀਅਨ ਯਾਤਰੀ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੂਸੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਹੁਣ ਘਰੇਲੂ ਉਡਾਣਾਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਉਦਯੋਗ ‘ਤੇ ਅਸਰ
ਰੂਸ ਦੇ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮਾਹਰ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਰਸ਼ੀਅਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਕੋਲ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਹਾਜ਼ ਲੀਜ਼ ‘ਤੇ ਹਨ। ਲਗਪਗ 500 ਅਜਿਹੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੈ। ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਹਾਜ਼ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਕੋਲ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਵਪਾਰਕ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਆਧੁਨਿਕ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਅੱਪਡੇਟ ਅਤੇ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।