ਭਾਰਤ ਨੇ ਜੀ-20 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੇ 18ਵੇਂ ਸੰਸਕਰਨ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਯਾਦਗਾਰ ਪਲ ਸੀ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਜੀ-20 ਬੈਠਕ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਸੰਮੇਲਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ‘ਇੰਡੀਆ: ਦਿ ਮਦਰ ਆਫ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ’ ਨਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੁਸਤਕ ਵੰਡੀ ਗਈ ਹੈ।
ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੁਕਲੇਟ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਿਛਲੇ 8000 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਗੌਰਵਮਈ ਇਤਿਹਾਸ ਦਰਜ਼ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ?ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਆਨਲਾਈਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ‘ਇੰਡੀਆ: ਦ ਮਦਰ ਆਫ਼ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ’ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਚਾਣਕਯ ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 8-10 ਸਤੰਬਰ 2023 ਦੌਰਾਨ ਜੀ-20 ਸੰਮੇਲਨ ਲਈ ਆਈਟੀਪੀਓ ਦੇ ਹਾਲ ਨੰਬਰ 14 ਵਿੱਚ ‘ਇੰਡੀਆ: ਮਦਰ ਆਫ਼ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ’ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਜਰਬਾ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਲੋਕਤਾਂਤਰਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਤੱਕ ਅਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇਵ ਰਾਏ, ਜੈਨ ਧਰਮ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਇੱਕ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਧਾਰਨਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਸਵੀਕਾਰਤਾ, ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
https://ebook.g20.org/ebook/bharatmod/index.html
ਰਿਗਵੇਦ ਅਤੇ ਅਥਰਵਵੇਦ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਪਲਬਧ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ, ਸਭਾ, ਸੰਮਤੀ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਗੀਦਾਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਆਖਰੀ ਸ਼ਬਦ ਅਜੇ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਪਾਠਕ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਯੋਗਤਾ ਜਾਂ ਸਹਿਮਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਮਹੂਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕੌਂਸਲਾਂ ਅਤੇ ਕਮੇਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਵੈਧਤਾ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸੱਚਾਈ, ਸਹਿਯੋਗ, ਸ਼ਾਂਤੀ, ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।