ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਰਾਇਸੀ (President Ibrahim Raisi) ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਚੰਗੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹਾਂ।’
ਈਰਾਨ ’ਚ ਸੱਤਾ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ ਤੈਅ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਸਬੰਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੈ। ਸੱਤਾ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਚੱਲਦੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਪੈਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਕ ਸਵਾਲ ਹੋਰ ਕਿ ਆਖਰ ਭਾਰਤ ਤੇ ਈਰਾਨ ਇਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਕਿਉਂ ਉਪਯੋਗੀ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਕ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਲਈ ਈਰਾਨ ਦਾ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ।
ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨ ਸਬੰਧ : ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ
ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਅਲ-ਫਾਇਦਾ ਤੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ ਜਿਹੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਬਲ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਈਐੱਸਆਈਐੱਸ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣਾ ਈਰਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਤਵਾਦ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ’ਚ ਈਰਾਨ ਤੇ ਭਾਰਤ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚਕਾਰ Chabahar Project ਕਾਫੀ ਮੁੱਖ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਈਰਾਨ ਦੇ ਚਾਬਹਾਰ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੋਹਰਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਤੇ ਯੂਰਪ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਮਾਰਗ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹ ਹਿੰਦ ਮਹਾ ਸਾਗਰ ’ਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕੇਗਾ।
– ਆਈਐੱਨਐੱਸਟੀਸੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਕਾਫੀ ਅਹਿਮ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਈਰਾਨ ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਮੱਧ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨਾਰਥ ਸਾਊਥ ਟਰੇਡ ਕੋਰੀਡੋਰ (International North South Trade Corridor) ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਯੂਰਪ ਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਤਕ ਕਰੇਗਾ।
ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ : ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਈਰਾਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ’ਚ ਸ਼ਿਆਓ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਆ ਭਾਈਚਾਰਾ ਭਾਰਤ ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ, ਧਰਮ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਆਦਿ ਖੇਤਰ ’ਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।