ਮੁੰਬਈ (ਮੁੰਬਈ ਬਿਊਰੋ) : ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਤੱਥ ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਆਪਣੀ ‘ਸੱਚ ਕੇ ਸਾਥੀ ਸੀਨੀਅਰਜ਼’ ਮੁਹਿੰਮ ਨਾਲ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਪਹੁੰਚੀ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ, ਨਵੀਂ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਰੀਕ੍ਰਿਏਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ, ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ, ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਿਆ ਜਾਵੇ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵੋਟਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸਬੰਧੀ ਫਰਜ਼ੀ ਅਤੇ ਅਸਲੀ ਪੋਸਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਐਡੀਟਰ ਇਨ ਚੀਫ਼ ਰਾਜੇਸ਼ ਉਪਾਧਿਆਏ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ ਉਰਵਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ।
ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ ਨੇ ਸਾਰੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ- ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ ਮਯੰਕ ਸ਼ੁਕਲਾ ਨੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਤੀਭਾਗੀਆਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਿਆਂ ਰਾਜੇਸ਼ ਉਪਾਧਿਆਏ, ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ, ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ‘ਸੱਚ ਕੇ ਸਾਥੀ ਸੀਨੀਅਰਜ਼’ ਮੁਹਿੰਮ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜਾਅਲੀ ਪੋਸਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਏਆਈ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ ਉਰਵਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (ਏ.ਆਈ.) ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਟੂਲਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਡੀਪਫੇਕ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਕਈ ਡੀਪ ਫੇਕ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਫਰਜ਼ੀ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ।ਅਕਸਰ ਇਹਨਾਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਖਾਮੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਨਕਲੀ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਜਾਂ ਸੰਖਿਆ ਅਜੀਬ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਟਰੇਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ ਉਰਵਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਫੈਕਟ ਚੈਕਿੰਗ ਟੂਲਸ ਅਤੇ ਜਨਰੇਟਿਵ ਏਆਈ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੱਕੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਗੂਗਲ ‘ਤੇ ਕੀਵਰਡਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਓਪਨ ਸਰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਸਰੋਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਟੂਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਫੋਟੋਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ-ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਇਰਲ ਮੈਸੇਜ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਸਨੇ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਟੂਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਚੈੱਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਹ ਵੀ ਸਿਖਾਇਆ।ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਾਈਸ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਅਤੇ ਐਡੀਟਰ ਇਨ ਚੀਫ਼ ਰਾਜੇਸ਼ ਉਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਸਵਰਡ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਅਸਲ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ URL ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਜਿਹੇ ਲਿੰਕਾਂ ਦੇ URL ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਹੈਂਡਲ ‘ਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ‘ਚ ਉਰਵਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਫਰਜ਼ੀ ਅਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਪੋਸਟਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਵਾਇਰਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਜਾਅਲੀ ਅਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੂਝਵਾਨ ਵੋਟਰ ਹੋਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
27 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਟੀਮ ਆਪਣੀ ‘ਸੱਚ ਕੇ ਸਾਥੀ ਸੀਨੀਅਰਜ਼’ ਮੁਹਿੰਮ ਨਾਲ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਪੁਣੇ ਦੀ ਆਸਵਰੀ ਸੁਸਾਇਟੀ ਪਹੁੰਚੇਗੀ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉੱਥੇ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ।
15 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ-ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਦਿੱਲੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼, ਆਪਣੀ ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, 15 ਰਾਜਾਂ ਦੇ 50 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਨਿਊਜ਼ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ‘ਤੇ MICA ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ।
‘ਸੱਚ ਕਾ ਸਾਥੀ-ਬਜ਼ੁਰਗ’ ਮੁਹਿੰਮ ਬਾਰੇ-‘ਸੱਚ ਕੇ ਸਾਥੀ-ਸੀਨੀਅਰਜ਼’ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼’ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਜਾਗਰਣ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਤੱਥ ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਛੇ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਟੀਮ 2018 ਤੋਂ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ‘ਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੱਥ ਜਾਂਚ ਨੈੱਟਵਰਕ (IFCN) ਅਤੇ Google ਨਿਊਜ਼ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਫਰਜ਼ੀ ਪੋਸਟਾਂ ਜਾਂ ਫਰਜ਼ੀ ਲਿੰਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।