ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸਾਲਟ ਰਾਈਫਲਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ ‘ਚ ਪਾਸ ਹੋਏ ਇਸ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਨ ਲਈ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ ‘ਚ ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸੈਨੇਟ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ 4 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਦੀ ਪਰੇਡ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ‘ਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 6 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 30 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਇਲੀਨੋਇਸ ਦੇ ਇੱਕ ਉਪਨਗਰ ਹਾਈਲੈਂਡ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ ਇਹ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ਕਿੰਨਾ ਪੁਰਾਣਾ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਹੈ? ਇਸ ਗੰਨ ਕਲਚਰ ਕਾਰਨ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ? ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਇਹ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ? ਕੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ।
ਮੌਜੂਦਾ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਨੂੰਨ
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਜਿੰਨਾ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸੋਧ 1791 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦੂਕ ਜਾਂ ਬੰਦੂਕ ਰੱਖਣ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦੇ ਬੰਦੂਕ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਜ਼ਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬੰਦੂਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕਾਰਨ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਸਦ ‘ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਬੋਝ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਜਿਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸਖਤ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਉਸ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹਨ, ਜਿੱਥੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਬੰਦੂਕ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ 1.4 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮਝ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਕਿ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ਕਦੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦੇਵੇਗਾ, ਪਰ ਬੰਦੂਕ ਲਾਬੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਿਰੁੱਧ ਕਦੇ ਕੋਈ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਅੱਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕਾਂ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ 100 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਕੱਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿਚ 1.4 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉੱਥੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪੁਲਿਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ।
ਬੰਦੂਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ‘ਤੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਿਪੋਰਟ
2019 ਦੀ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਤਾਬਕ ਪੂਰੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 63 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਬੰਦੂਕ ਡੀਲਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ 80 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀਆਂ ਬੰਦੂਕਾਂ ਵੇਚੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਬਜਟ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਕਲਚਰ ਕਿੰਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਉਥੋਂ ਦੇ ਕਈ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਇਹ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਓਬਾਮਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀਆਂ ਨੇ ਗਾਲ ਕਲਚਰ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ।
ਨੈਨਸੀ ਪੇਲੋਸੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ
ਸੈਨੇਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੈਨਸੀ ਪੇਲੋਸੀ ਨੇ ਇਸ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿੱਲ ਦੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਅਰਧ-ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਘਾਤਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ, ਆਯਾਤ, ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹਾਲ ਹੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਫੇਲੋ, ਨਿਊਯਾਰਕ, ਯੂਵਾਲਡ, ਟੈਕਸਾਸ, ਇਲੀਨੋਇਸ ਅਤੇ ਹਾਈਲੈਂਡ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹਿਕ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ 1994 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਬੰਦੂਕ ਕਲਚਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਦਸ ਸਾਲ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸੀ ਜੋ 2004 ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਘਾਤਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੋ ਗਿਆ।